Doğu Karadeniz Bölgesinde yaklaşık 2 milyon insanın geçim kaynağı durumundaki çay ürünü ile ilgili sorunların giderek ağırlaşmakta olduğunu vurgulayan CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’nin cevaplaması istemiyle TBMM Başkanlığına soru önergesi sundu.
Çay gübresinin bu yıl 3-4 kat artışla 8 bin 500-9 bin TL/ton’a çıktığını ve gübre fiyatlarının getirdiği ağır maliyet karşısında çay üreticilerinin ne yapacağını bilemez hale geldiğini belirten Bekaroğlu, “Bölgeden bizleri arayan çay üreticilerinin bir kısmı fahiş fiyatlar nedeniyle ya hiç gübre kullanmayacağını ya da gerekenden daha az kullanacağını söylüyor. Bu durum, büyük verim kaybına, çay üretiminin düşmesine ve çay ithalatının artmasına neden olacaktır.” dedi.
Devletin, kendi çiftçisini korumak ve yerli üretimi teşvik etmek için tarımsal desteklemeler yaptığını hatırlatan Bekaroğlu, “Bu amaçla 2006 yılında çıkarılan 5488 Sayılı Tarım Kanununun ‘Tarımsal Desteklemelerin Finansmanı’ başlıklı 21. Maddesinde; ‘Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz.’ denilmektedir. Ne var ki, verilen tarımsal desteklemeler yüzde 0,5’i dahi bulmamaktadır. 2021 yılında Kanun gereği 79 milyar TL tarım desteği verilmeliydi ama bu rakam maalesef 25 milyar TL’de kalmıştır.” ifadelerini kullandı.
Destekleme Primi 2016’dan Beri 13 Kuruş
Çay ürününe verilen destekleme priminin 2016 yılından bu yana artırılmadığını ve kilogram başına 13 Kuruş olarak kaldığını belirten Bekaroğlu, gübre desteğinin ise geçen yıl dönüm başına 4 TL’den 8 TL’ye çıkarıldığını ifade ederek, “Geçen yıl 2 bin-2 bin 500 TL olan gübrenin ton fiyatının 8-9 bin TL’lere çıktığı ortamda gübre desteği olarak 8 TL/dekar verilmesi vatandaşla alay etmektir.” dedi.
Dönüm başına ortalama 100 kg. gübre kullanıldığını kaydeden Bekaroğlu, şöyle dedi:
“Çaylık alanların ortalama büyüklüğü 2-5 dönümdür. Beş dönüm çaylık için 500 kg. gübre kullanan üretici, gübreye 4.500 TL ödemek durumundadır. Oysa çay bahçelerine gübre atıldığı Mart-Nisan ayları bölge insanının gelirinin en az olduğu dönemdir. Bu yıl gübreye verilecek destek ise dönüm başına 8 TL’dir; yani 5 dönüm için alacağı destek 40 TL’dir. 40 TL gübre desteği alabilmek için evrak hazırlama giderleri bundan daha fazla tutmaktadır. Üretici köyden arabasına binip parasını alacağı yere gidene kadar, destekleme tutarını yakıt olarak harcamış olmaktadır. Bu nedenle çay üreticileri kâğıt üzerinde verilen ama hayatın gerçekleri karşısında yok hükmünde olan gübre desteğinden faydalanamamaktadır.”
“Üretim Azlığından Dolayı Sıkıntı Yaşanacak”
Bu durumda Doğu Karadeniz’deki çay üreticilerinin çay bahçelerine gübre atamayacağını ifade eden Bekaroğlu, “Bunun anlamı, bu yıl ve daha sonraki yıllarda ayçiçeği, sıvı yağ ve buğdaydaki gibi çayda da üretim azlığından dolayı sıkıntı yaşanacak; hem fiyatı çok yükselecek hem de marketlerde çay bulmak güçleşecektir.” Diyerek Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’den şu sorularını cevaplamasını istedi:
-Bugün yaşanan gıda enflasyonu ve bazı tarım ürünlerinin teminindeki güçlüklerin temelinde 5488 Sayılı Tarım Kanununun 21. maddesinin öngördüğü tarım desteklerinin GYSH’nin %1’inden az olamaz hükmünün gereğinin yerine getirilmemesinin bulunduğu tespiti yapılmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı gıda enflasyonu ile mücadelede hangi tedbirleri almıştır/almaktadır?
-Kanunun öngördüğü; “Tarımsal destekler GSYH’nin yüzde1’inden az olamaz” hükmünü ne zaman yerine getireceksiniz?
-2016’dan bu yana değişmeyen çay ürünü destekleme primini ne zaman artıracaksınız?
-Geçen yıl kaç dekar çaylık için gübre desteği verilmiştir, buna ait ne kadar para ödenmiştir? Kaç adet üretici bu desteği almıştır, destek alan üreticilerin toplam içindeki oranı ne kadardır?
-Gübre fiyatlarındaki aşırı yükselişe karşı çay üreticilerini koruyacak hangi tedbirleri aldınız? Dekar başına 8 TL olan gübre desteğini artıracak mısınız?